Yeme bozuklukları, yeme davranışının normal sınırlarının ötesine geçen ve genellikle vücut ağırlığının düzenlenmesine odaklanan bozukluklardır. Bu bozuklukların çeşitleri arasında Anoreksiye Nervoza, Bulimia Nervoza, Pika, Geri Çıkarma Bozukluğu, Kaçıngan/Kısıtlı Beslenme Bozukluğu, Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu bulunur.
Bu bozuklukların çeşitleri şunlardır:
- Anoreksiya nervoza: Bu tür yeme bozukluğu, kiloyu korumak veya kaybetmek için yiyeceklerden kaçınmayı ve yeme davranışını kontrol etme girişimini içerir. Anoreksiya Nervozalı bireyler çarpık bir vücut imajına sahiptir ve kiloları tehlikeli derecede düşük olsa bile kendilerini fazla kilolu olarak görürler.
- Bulimia Nervoza: Bu tip yeme bozukluğu, kilo alımını önlemek için büyük miktarlarda yiyeceği aşırı yemeyi ve ardından kusma (örn. kendi kendine kusma, müshil kullanımı) gibi telafi edici davranışları içerir.
- Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu: Bu tür yeme bozukluğu, telafi edici davranışlar olmaksızın tekrarlayan aşırı yeme olaylarını (kısa bir süre içinde büyük miktarlarda yemek yeme) içerir.
- Diğer tanımlanmış beslenme veya yeme bozukluğu: Bu kategori, Anoreksiya Nervoza, Bulimia Nervoza veya Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu kriterlerini karşılamayan ancak yine de önemli sıkıntı veya bozulmaya neden olan yeme bozukluklarını içerir. Örnekleri arasında gece yeme sendromu (gece geç saatlerde aşırı yeme) ve çıkarma bozukluğu (tıkınırcasına yemeden kusma) yer alır.
Yeme bozukluklarının sebepleri hakkında bilimsel olarak tam olarak anlaşılmamıştır ancak genellikle bu bozuklukların oluşumunda genetik, biyolojik, psikolojik ve sosyo-kültürel faktörlerin etkisi olduğu düşünülmektedir. Örneğin, yeme bozukluklarının gelişme riski olan bireylerde, bu bozuklukların oluşumunda stres, çatışmalı ilişkiler, travma ve benlik saygısı gibi psikolojik faktörlerin etkisi olduğu düşünülmektedir.
Yeme bozukluklarının epidemiyolojisi (yayılımı) ve prevalansı (sıklığı) ülkelere göre değişiklik gösterir. Ancak genel olarak, yeme bozukluklarının daha sık kadınlarda görüldüğü ve bunun yanı sıra ergenlik döneminde daha yüksek bir oranla görüldüğü bilinmektedir.
Yeme bozukluklarının tedavisinde en etkili yöntemler arasında aşağıdakiler sayılabilir:
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Bu terapi türü, insanların düşünceleri ve davranışları arasındaki ilişkiyi anlama ve değiştirmeye yardımcı olmayı amaçlar. BDT, yeme bozukluklarında özellikle faydalı olmuştur ve yeme bozukluklarının önlenmesine yardımcı olur.
- Kişilerarası Terapi: Bu terapi türü, insanların diğer insanlarla ilişkilerini ve iletişimlerini anlama ve geliştirmeye yardımcı olmayı amaçlar. KT, yeme bozukluklarında özellikle faydalı olmuştur ve yeme bozukluklarının önlenmesine yardımcı olur.
- Medikal tedavi: Yeme bozukluklarının tedavisinde, belirli ilaçlar da kullanılabilir. Örneğin, depresyon ve anksiyete gibi ko-morbid (çoklu) bozuklukların tedavisinde kullanılan ilaçlar, yeme bozukluklarının tedavisinde de faydalı olabilir. Ancak, medikal tedavinin yeme bozukluklarının tedavisinde etkili olup olmadığı konusunda yeterli kanıt bulunmamaktadır ve bu nedenle medikal tedavi genellikle diğer tedavi yöntemleriyle birlikte kullanılır.
- Diyetisyen desteği: Yeme bozukluklarının tedavisinde, sağlıklı bir diyet planı oluşturulması ve uygulanması önemlidir.
